WINNICA W JUGOWCU / VINEYARD IN JUGOWIEC /
projekt magisterski / Masters degree project /
Wyborne wino budzi entuzjazm,
a cokolwiek robisz z entuzjazmem
kończy się najczęściej sukcesem.
a cokolwiek robisz z entuzjazmem
kończy się najczęściej sukcesem.
baron Phillippe De Rothschild
IDEA PROJEKTU / IDEA /
Ideą projektu było stworzenie samowystarczalnej winnicy, która stanowi nie tylko budynek produkcyjno - magazynowy, lecz jest to także miejsce ekskluzywne, o wysokich walorach estetycznych, które dzięki funkcjom uzupełniającym ma wiele do zaoferowania. Po pracach studyjnych, analizie wielu przykładów i przemyśleniach własnych, wyłoniła się koncepcja miejsca i budynków kreowanych w sposób prosty, ale nie prymitywny. Ma to być miejsce podkreślające rangę winorośli, na każdym kroku wznoszące je na piedestał. Miejsce to ma stanowić tło do plantacji i skomplikowanego, oraz nieprzewidywalnego procesu wytwarzania wina, nadawania mu odpowiedniej barwy i aromatu.
/ Idea of the project was to design self-sufficient vineyard, which is not only a production building, but it is also a place of luxury, with high aesthetic value and has a lot to offer because of the function. After careful research, analysis of many examples, the concept has appeared - place and buildings should be created in simple, but not primitive way. This place has to emphasizing the importance of grape-vine, in every single point. Moreover this space is intended as a background to the plantation complex and unpredictable process of wine production, giving it the appropriate color and bouquet. /
LOKALIZACJA
”Wino – owoc winorośli i pracy człowieka, nie jest zwykłym dobrem konsumpcyjnym. Towarzysząc człowiekowi od tysiącleci, czerpie zarówno z sacrum, jak i profanum. Jest wartością cywilizacji i kryterium jakości życia. Stanowi dobro kultury. Jest czynnikiem życia społecznego.” (Oficjalny komunikat delegacji francuskiej na obrady Komisji Europejskiej, 1990r.)
Winifikacja, czyli proces produkcji wina jest bardzo różnorodny i nierzadko wyjątkowy i unikatowy dla danego regionu czy producenta, co odzwierciedla zmienny charakter i smak poszczególnych win. Dlatego tak ważne są wszystkie czynniki składowe terroir:
· gleba oraz leżąca pod nią skała,
· stopień nachylenia terenu,
· wysokość nad poziomem morza,
· orientacja względem słońca,
· cechy charakterystyczne mikroklimatu:
- ilość opadów atmosferycznych
- stopień wilgotności powietrza
- siła i kierunek wiatrów
- amplituda temperatur
Jako lokalizację projektu winiarni wraz z winnicą wybrana została wieś Jugowiec, znajdująca się w gminie Środa Śląska, w okolicach Wrocławia. Jest to teren posiadający gleb o odpowiedniej wilgotności (gleby bielicowe), ponadto charakteryzujący się bardzo słabą erozją gleb. Jest to również korzystna strefa energetyczna wiatru, nie występują tu intensywne opady (600 - 650 mm), a więc nie wpływają na zwiększenie wilgotności gleby. W kwestii usłonecznienia lokalizacja ta znajduje się w obszarze 1400 słonecznych godzin w ciągu roku, zachmurzenie wynosi około 65%. Ponadto znajduje się w strefie najcieplejszej pod względem średnich rocznych temperatur (8,5oC).
ANALIZY TERENU
Dojazd na wybraną lokalizację odbywa się przez dwie drogi o nawierzchni nieutwardzonej, których budowa przewidziana jest w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego. Drogi te dochodzą do drogi wojewódzkiej.
W obszarze wybranej lokalizacji znajdują się obszary użytkowane rolniczo. Na powyższej analizie zaznaczone zostały też warstwice oraz spadki terenu - ukształtowane są tu dwa stoki południowo-zachodnie - jest to najkorzystniejszy układ stoków pod uprawę winorośli.
SCHEMAT WINIFIKACJI I CAŁEGO ZAŁOŻENIA
ORIENTACJA TERENU
Powierzchnia całkowita terenu to 20,8 ha. Obszar wybrany do szczegółowego opracowania wynosi 2,1 ha i znajduje się w południowej części działki. W opracowaniu zakłada się zaprojektowanie trzech budynków: A, B, C. W budynku A zlokalizowana zostanie część winnicy (produkcja), pomieszczenie do degustacji, administracja z salą konferencyjną, a także restauracja. Budynek B to część gospodarcza, oraz zadaszone miejsca parkingowe. Budynek C to część mieszkalna założenia - zaprojektowane zostało tam mieszkanie dla właściciela i pokoje dla gości.
Północna część terenu stanowi plantację krzewów.
Całość zaprojektowana została w sposób, który umożliwi przeprowadzenie pełnego procesu produkcyjnego, począwszy od posadzenia winorośli skończywszy na wyprodukowaniu i sprzedaży wina.
ZAGOSPODAROWANIE TERENU
W obszarze rozwiązywanym w skali 1:500 wyróżnić można 5 stref. Goście jadący do winnicy najpierw ujrzą obszar z reprezentacyjną uprawą winorośli. Następnie jawić im się będzie budynek winnicy, potem budynek gospodarczy. Między nimi znajduje się niewielki placyk, który połączony jest z następnym elementem - główną częścią rekreacyjną. Najbardziej na wschód wysunięta jest część mieszkalna. Placyk, który stanowi niejako majdan posiada także elementy reprezentacyjne. Są to nieregularnie wydzielone, geometryczne poletka, na których rośnie trawa, winorośle, bądź niewysokie drzewa. Znajdują się tutaj także zbiorniki z wodą, na największym z nich zaplanowana została kładka, z której poprzez wydłużone ściany budynku gospodarczego płynnie można przejść do głównej części rekreacyjnej. Aranżacja tego obszaru jest na takiej samej zasadzie, wprowadzone zostało tutaj w centrum miejsce do degustacji, w postaci niewielkiej przestrzeni na zasadzie placyku z siedziskami. Tutaj zaprojektowany został zbiornik retencyjny, który oprócz stworzenia swoistego mikroklimatu, ma też inne znaczenia, które zostaną opisane w następnych punktach pracy. Ponadto stanowi też element rekreacyjny - znajduje się nad nim kładka. Odsunięcie części mieszkalnej najbardziej na wschód terenu miało na celu stworzenie jak największej intymności dla przebywających tam osób, dodatkowo by zwiększyć poczucie prywatności budynek został obsadzony drzewami liściastymi. Na całym obszarze przewidziane zostały siedziska, oświetlenie i śmietniki. Kubły śmieciowe znajdują się w dwóch miejscach - przy pomieszczeniu, w którym odbywa się pierwszy etap produkcji wina, oraz przy zapleczu restauracji.
SCHEMATY FUNKCJONALNE
Na każdym etapie projektowym najważniejsza jest winorośl. Odpowiednio stworzone dla niej warunki dają efekt w postaci wybornego wina, to zaś jest celem każdego winiarza. W związku z tym obszar posiadający stoki południowe, jako najlepszy dla plantacji, został przeznaczony pod uprawę. Budynki zlokalizowane zostały w południowej części działki, dzięki czemu są dostępne bezpośrednio z drogi dojazdowej, na terenie bez spadków.
Schemat powyżej ukazuję drogę winorośli - od uprawy do momentu powstania gotowego produktu. Bezpośredni dojazd na część plantacji znajduje się od północnego-zachodu z drogi nr 150, której przebudowa i utwardzenie zostało przewidziane w MPZP. Ponadto w projekcie zaprojektowane zostało ogrodzenie ochraniające nasadzenia. Jest ono zaprojektowane w postaci pełnego muru wykonanego z gabionu z miejscowymi otworami - które na zasadzie obiektywu mają kadrować widok na winorośle. Co więcej, zgodnie z analizami dokonanymi we wcześniejszej części pracy zaproponowane zostały nasadzenia drzew iglastych, które mają tworzyć naturalną osłonę plantacji.
Schemat ukazuje rozkład poszczególnych funkcji. W budynku A (lewy) znajdują się: strefa wejściowa, część produkcyjna, sala degustacji, administracja, restauracja z zapleczem oraz komunikacja z foyer. Budynek B (środkowy) to zaplecze gospodarcze i garaż. Budynek C (prawy) to część mieszkalna, w której wyróżnić można mieszkanie właściciela i pokoje dla gości.
W projekcie założony został częściowy odzysk wody z plantacji i terenów rekreacyjnych systemem rowów melioracyjnych do zbiornika retencyjnego. Woda po odpowiednim filtrowaniu trafiać ma do zaprojektowanych zbiorników wodnych (by następnie służyć do nawadniania plantacji), oraz jako woda szara i do celów gospodarczych. Zbiorniki te mają też funkcję rekreacyjną i wytważrzją swoisty mikroklimat.
Na dachu budynku A przewidziane zostało zastosowanie kolektorów słonecznych do podgrzewania wody. Drugi elemen ekologiczny to kubły śmieciowe przeznaczone do segregacji odpadów i miejsce na odpady biodegradowalne - kompostownik. Ostatnie z ekologicznych rozwiązń ro zbiornik retencyjny i wtórne użycie wody deszczowej.
BUDYNEK A - WINNICA
Budynek A stanowi główny budynek kubaturowy założenia. Znajduje się tam funkcja podstawowa (winnica), oraz funkcje uzupełniające. Jego głównym założeniem jest stworzenie wewnętrznego atrium, które stanowi bezpośrednie doświetlenie okalającej go komunikacji.
Kondygnacja -1 to pomieszczenia techniczne. Znajduje się tam kotłownia, pomieszczenie techniczne i wentylatornia.
Wejście główne do budynku znajduje się od strony południowej i odbywa się przez wydzielony wiatrołap, za którym znajduje się holl wejściowy. Z prawej strony znajduje się część produkcyjna wina, która oddzielona jest od biegnącej wzdłuż galerii ścianą szklaną umożliwiającą podgląd każdego etapu produkcji. Te pomieszczenia są obniżone względem pozostałej części winnicy, dzięki czemu możliwe jest oglądanie produkcji z wyższego poziomu, co daje lepszy wgląd. W części produkcyjnej przewidziano zaplecze higieniczno-socjalne dla pracowników. Obok znajduje się laboratorium przeznaczone do pracy nad smakiem wina. Pomieszczenie produkcji wina połączone jest z pomieszczeniem, w którym dojrzewa wino w beczkach. Następnie wino jest rozlewane do butelek i trafia do magazynu butelek, w którym wydzielone są dwa mniejsze - o podwyższonej i obniżonej temperaturze. Pomieszczenia te nie są potrzebne do każdego rodzaju wina, zależy to od wizji winiarza. Zgodnie z polskimi przepisami, wino, które jest rozlane do butelek podlega akcyzie, w związku z tym, ich ilość podlega dokładnemu księgowaniu i w każdej chwili może odbyć się kontrola Służby Celnej. Taką funkcję swoistej strefy celnej pełnią wydzielone w projekcie magazyny. Z magazynu butelek znajdują się schodki prowadzące do foyer z niewielką gablotą. Jest ono połączone z salą degustacji, która jest przeszklona z dwóch stron, zakłada się jednak możliwość jej zaciemnienia, by podczas degustacji nie było czynników rozpraszających. Jest ona przystosowana dla niepełnosprawnych i znajdują się tam w sumie 32 stanowiska (krzesło, blat z kranem). Z galerii znajdującej się wzdłuż produkcji są wyjścia ewakuacyjne.
Z lewej strony sali degustacyjnej znajduje się blok administracyjny. Ulokowana tu została niewielka sala konferencyjna przeznaczona do jednoczesnego pobytu 22 osób. Sala ta dostępna jest też z komunikacji ogólnej. Ponadto połączona jest też z zapleczem restauracji, co umożliwia dostawy potraw i napojów z kuchni podczas trwania spotkań.
Ostatni blok funkcjonalny to restauracja z zapleczem. Sala konsumpcyjna została przewidziana na jednoczesne przebywanie 43 gości. Zaprojektowany został również taras letni z aranżacją dla 14 osób. W sali został wydzielony bar.
Każdy z bloków funkcjonalnych dostępny jest z komunikacji okalającej atrium, które stanowi naturalne wewnętrzne doświetlenie. Atrium zostało zaaranżowane jako przestrzeń rekreacyjna.
Wizualizacja atrium
Zaproponowana forma architektoniczna jest połączeniem tradycyjnych elementów przestrzennych i nowoczesnych materiałów. Budynek A ma prostokątny, regularny rzut. Jego głównym założeniem było wprowadzenie wewnętrznego atrium, które wywodzi się ze starożytnej Grecji i Rzymu, a więc z krajów, gdzie winnice mają swoje korzenie. Atrium okalają szklane ściany, dzięki czemu wewnątrz budynku jest naturalne doświetlenie, a wprowadzenie w nim zieleni komponuje się z całością założenia. Budynek winnicy posiada prostą formę, do wykończenia której użyta została stal cor-ten oraz szkło. Budynek posiada podcienie, jednak przez wprowadzenie ścian z cor-tenu perforowanego nie jest rozczłonkowany i stanowi zwartą bryłę. Wejście zostało zaakcentowane poprzez miejscowe cofnięcie szklanej ściany, a dzięki regularnemu rzutowi dachu tworzy się nad nim samoistne zadaszenie. W całości została przeszklona sala restauracji, część administracyjna i sala do degustacji. By zapobiec nadmiernemu naświetleniu części biurowej została wprowadzona ściana perforowana. W części produkcyjnej nie przewiduje się żadnego bezpośredniego doświetlenia, ma to na celu stworzenie jak najlepszych warunków dla leżakowania wina. Spadek dachu ustalony został do wewnątrz atrium.
Budynek winnicy jest najważniejszy, pozostałe dwa są jedynie jego dopełnieniem. W związku z tym na elewacjach zaprojektowano również cor-ten, dodatkowo wprowadzony został biały tynk.
Wizualizacja sali z beczkami
Przekrój z perspektywą przez budynek A
BUDYNEK B - GOSPODARCZY
Jest to budynek jednokondygnacyjny, a przeznaczenie tego budynku jest typowo gospodarcze. Stanowi on garaż dla traktorów, oraz zadaszone miejsca parkingowe dla samochodów właściciela i pracowników, aut należących do winnicy a także aut gości. Budynek ten stanowi również element rekreacyjny - poprzez wydłużenie dwóch południowych ścian tworzy swoistą bramę dla aut wjeżdżających, oraz dla osób spacerujących od placyku do przestrzeni rekreacyjnej.
Bryła budynku gospodarczego stanowi biały prostopadłościan, a krawędzie stropodachu wykończone są stalą. By zachować proporcje i wrażenie spójności, stropodach u dołu posiada perforowany cor-ten, który stanowi element dekoracyjny. Dwie południowe ściany tego obiektu zostały wydłużone poza jego krótszy bok, ma to tworzyć rodzaj bramy poprzedzającej plantację, a także psychologicznego przejścia między dwoma placami.
BUDYNEK C - MIESZKALNY
Budynek C - usytuowany najbardziej na wschód - stanowi część mieszkalną. Jest to budynek dwukondygnacyjny. Zaprojektowane tutaj zostało dwupoziomowe mieszkanie właściciela znajdujące się w północnej części. Moduł tego mieszkania jest przesunięty względem reszty budynku. Ma to obrazować kto jest właścicielem tego gospodarstwa, oraz podkreślać, że właściciel - jako gospodarz - sprawuje pieczę nad wszystkim - dba o gości, pilnuje dobytku i rozsądnie zarządza produkcją. Budynek ten składa się z trzech mieszkań na każdej kondygnacji. Kształtowane są na wzór apartamentów. Na wejściu znajduje się wydzielony wiatrołap połączony z WC. Następnie znajdujemy się w salonie z aneksem kuchennym, który połączony jest z sypialnią. Do niej przylega łazienka. z Salonu i sypialni znajdują się wyjścia na taras bądź balkon. Mieszkania dostępne są zewnętrznej z komunikacji. Schody na piętro ulokowane zostały w południowej części obiektu. Budynek usytuowany został wzdłuż osi północ - południe, w związku z tym okna mieszkań wychodzą przede wszystkim na stronę zachodnią.
Budynek mieszkalny to najbardziej rozczłonkowana bryła. Jest to stosunkowo długi budynek, w związku z tym jego podział poprzez nieregularny rzut dachu (brak zadaszeń nad balkonami od części zachodniej) miał dodać mu lekkości. Wysunięta część mieszkania właściciela stanowi urozmaicenie budynku, wysunięcie pokryte zostało białym tynkiem. od strony wschodniej bryła jest spokojniejsza, wprowadzone zostały dwukondygnacyjne ściany wzdłuż galerii, które są na osi drzwi. Po ścianach tych docelowo miałaby piąć się roślinność. Balustrady zaprojektowane zostały z perforowanej stali. Element dekoracyjny, jaki został tu wprowadzony to opaski okienne.
